Mutlu oldu?unda midende ‘kelebekler’ hissettiniz mi? Ya da hiç ‘mideniz dü?ümlenmi?’ gibi oldu mu? Hepimiz de baz? durumlarda bu kelimeleri kullanm???zd?r. Peki hiç dü?ündünüz mü neden bu tabirleri kullan?yoruz? Bu hissin alt?nda yatan sebep sindirim sistemimizdir. Çünkü, sindirim sistemimiz duygu durum de?i?ikliklerine duyarl?d?r. Yani öfke, endi?e, üzüntü, ?a?k?nl?k gibi duygular?n tümü ba??rsaktaki belirtileri tetikleyebilir.
Beyin sindirim sistemi üzerinde do?rudan bir etkiye sahiptir. Örne?in, yemek yemedi?imiz ama yemeyi dü?ündü?ümüz anda mide özsuyu salg?lanmaya ba?lar. Fakat bu etki her iki taraf için de geçerlidir. Beynin ba??rsaklara sinyaller yollad??? gibi, ba??rsaklar da beyne sinyaller yollar. Bu nedenle, bir ki?inin midesindeki veya ba??rsa??ndaki sorun; kayg?, stres veya depresyonun nedeni olabilir. Çünkü beyin ve sindirim sistemi sistemi birbirine ba?l?d?r. Eminim ‘vücudumuzun ikinci beyni, ba??rsaklard?r’ cümlesini sen de duymu?sundur. Yani iki beynimiz sürekli olarak birbiri ile konu?uyor J Bu nedenle sa?l?kl? ba??rsak, mutlu insan demek oluyor. Ba??rsaklar?m?z?n sa?l?kl? olmas?nda da beslenme en temel faktör olarak kar??m?za ç?k?yor. ‘Peki sa?l?kl? ba??rsaklar için nas?l beslenmeliyiz’ dedi?inizi duyar gibiyim. O zaman gelin birlikte irdeleyelim.
1 – Prebiyotik besin kaynaklar?na sofran?zda yer aç?n. Prebiyotikler, ba??rsak mikrofloras?n? destekleyen besinlerdir. O zaman bu g?dalar? daha çok tüketmeliyiz. Enginar, p?rasa, ku?konmaz, so?an, sar?msak, yer elmas?, balkaba??, tatl? patates, muz, baklagiller bu besinlere örnek olarak verilebilir.
2 – Fermente edilmi? g?dalar? tüketin. Fermente g?dalar probiyotik özellik gösterir. Probiyotikler, sa?l?kl? bakterilerin bir k?sm?n? olu?turur. Sa?l?kl? bir ba????kl?k sistemini destekler, a??rl?k yönetimine yard?mc?d?r, ishal ve kab?zl?k gibi sindirim sorunlar?n? önler. Ev yap?m? yo?urt, kefir, do?al nar ek?isi, pancar kvass ve lakto fermente yöntemiyle haz?rlanm?? lahana tur?usu gibi fermente g?dalar, sa?l?kl? bakteriler içerir ve ba??rsaktaki zararl? bakterileri türlerini, miktar?n? azaltabilir.
3 – Çe?it çe?it g?dalardan beslenin. Geni? besin yelpazesi, genel sa?l???m?z?n ve ba??rsak mikrobiyotam?z?n olumlu etkilenmesine yard?mc?d?r. Özellikle lif içeri?i yüksek besinler, ba??rsaklar?m?zdaki yararl? bakterilerin ço?almas?na destek verir.
4 – Tam tah?ll? besinlerin zengin lif içeri?i sindirim sistemini destekler. Lifli g?dalar d??k?y? yumu?atarak ba??rsak içerisindeki hareketini ve d??ar?ya at?lmas?n? kolayla?t?r?r. Böylelikle kab?zl??? önler. ?laveten baz? lif türleri ‘prebiyotik’ gibi davran?r. Bu, sindirim sa?l??? için önemli olan ba??rsaktaki yararl? bakterilerin ço?alabilmesine imkan sa?lar.
5 – Ba??rsak sa?l???, mikrofloran?n zenginli?inin yan? s?ra ba??rsak duvar?n?n d???nda bulunan ve astar görevi gören yap?n?n da güçlü korunmas? ile çok ili?kilidir. Bu duvar? koruyacak, kolajen doku içeren ve bu kolajen üretimini h?zland?ran kemik suyu, tavuk suyu, et suyu ya da küçük bal?klar? k?lç?klar? ile tüketmek gibi direkt kolajen alabilece?imiz bir beslenme düzeni de destek olur. O yüzden kemik suyunu mutlaka çorbalar?n?zda, yemeklerinizde s?kl?kla kullan?n. En iyi kemik suyu haz?rlama metodu; kuzu kemi?i al?p parçalat?n ve 1 gece suda bekletip o suyu at?n. Ertesi gün tencereyi a?z?na kadar su ile doldurun, içerisine 2-3 yemek ka???? elma sirkesi, 1 tatl? ka???? veya yemek ka???? top karabiber, defne yapra??, taze kekik gibi baharatlar ve so?an, kereviz, havuç gibi baz? kök sebzeleri de ekleyerek pi?irin. Sonras?nda bütün sebze ve baharatlar? at?n, kemik suyunu iyice kar??t?r?p bardaklara veya buzluk kal?plar?na koyarak porsiyonlay?n ve dipfrizinizde bulundurun. Bunu da zeytinya?l? sebze yemekleri d???ndaki sebze yemeklerinize 1-2 küp atarak ve çorbalar?n?za da 1-2 bardak ekleyerek kullanabilirsiniz. Haftada 1 kere bile bu kemik suyunu yapman?z sizin için tüm haftan?n kurtar?c?s? olabilir.
6 – ??lenmi? g?dalardan kaç?n?n. Ba??rsa??m?z?n mikrofloras? yararl? bakteriler ve di?er organizmalardan olu?ur. Ba??rsaklar?m?z kendi içerisinde yararl?-zararl? organizma dengesini sa?layabildi?inde, düzgün bir ?ekilde çal??abilir. Cips, patates k?zartmas?, fast food.. gibi haz?r ve i?lenmi? g?dalar, koruyucular, katk? maddeleri ba??rsa??m?z?n mikrofloras?n? zedeler. Yararl? ve zararl? bakteri dengesini de?i?tirerek irritabl ba??rsak sendromu, kolit, g?da intolerans?, a?r?, alerji, akne, depresyon gibi ciddi sa?l?k sorunlar?na yol açabilir.
7 – Düzenli egzersiz yap?n. Neden mi egzersiz ? Egzersiz tüm organlar?n?za kan ak???n? artt?r?r. Bu, vücudumuzdaki kaslar? uyararak organlar?m?z?n daha verimli çal??mas?na yard?mc? olur. Fiziksel aktivite, sa?l?kl? ba??rsak hareketlerinizi h?zland?r?p düzenleyerek en önemli sorunlar?m?zdan birisi olan kab?zl??? engeller.
8 – Ba??rsak sa?l???n? korurken öncelikle o bölgede sürekli hasara yol açan faktörleri ortadan kald?rmal?y?z. Ne kadar faydal? besinler tüketsek de zararl? faktörleri ortadan kald?rmad???m?z sürece ba??rsaklar?m?z kendini yenileyemeyecektir. Dolay?s?yla mutlaka ?eker tüketimini çok çok azaltmal?s?n?z ve hatta tamamen ç?karmal?s?n?z. Glütenli besinleri tüketti?inizde kendinizi ?i?kin ve kötü hissediyorsan?z glütenli g?da alternatifi olarak kinoa, karabu?day tüketmeyi bir süre deneyebiliriz. Laktoz intolerans? da Türkiye’ de çok s?k görülen bir durum e?er süt içti?inizde çok hassasiyet duyuyorsan?z laktozsuz sütleri veya ev yap?m? yo?urt, kefir gibi fermente ürünleri bir dönem kullanabilirsiniz. Size çok iyi gelmedi?i için arada bir tüketmeyi deneyebilirsiniz. C vitamini kaynaklar?n? artt?r?n. Gereksiz antibiyotik kullan?m?ndan kaç?n?n.
9 – Mümkün oldu?unca stresten uzak durun. Çünkü ba??rsak sa?l??? ile zihinsel ba?lant? da çok önemlidir. Çok fazla geçmi?ine ba?l? kalan ya da sürekli gelecek kayg?s? ta??yan, bilinç alt? sürekli bir ?eylerin endi?esi ile me?gul olan ki?ilerin floras? ve sa?l??? bozulmu? oluyor. Bu konuda da stres yönetimini hayat?m?zda sürekli olarak uygulayabilmeliyiz.
Ba??rsaklar?m?z genel sa?l???m?z? korumada oldukça önemlidir ve beynimiz ile sürekli ileti?im halindedir. Dolay?s?yla sa?l?kl? ba??rsaklar için sen de önlemini almaya ne dersin?