Oyunlar ve düellolar arasındaki suç ortaklığında, giderek daha anıtsal hale gelen tuvallerde karşılıklı meydan okumalar ve provokasyonlar kuruyorlar. Basquiat’ın ham ve doğrudan eleştirel ve hedefli öfkesi ve Warhol’un ironiden yoksun olmayan bir mesafe, hatta kayıtsızlık estetiği olan muamma ve muğlaklık. Fondation Louis Vuitton’da gerçekleşen Basquiat x Warhol Painting Four Hands sergisini ziyaret etmek için Paris’teydik.
Fondation Louis Vuitton tarafından düzenlenen 2018 Jean-Michel Basquiat sergisini gezerken 1982’de yapılmış bir otoportre beni büyüledi. Basquiat gülümsüyor, neşesi aşikar. Yanında başka bir portre çizmişti, daha içine kapanık birinin. “Yüz hatları, duruşu ve gümüş rengi saçları, kimliği hakkında çok az şüphe bırakıyordu” diye anlatıyor bu etkileyici sergiyi Fondation Louis Vuitton Başkanı Bernard Arnault. 2018’de Fondation Louis Vuitton, tahmini 700.000 ziyaretçiyi çeken büyük bir başarı olan “Jean-Michel Basquiat” sergisine ev sahipliği yaptıktan tam beş yıl sonra 2023’te Fondation, Jean-Michel Basquiat’ın çalışmalarını keşfetmeye devam ediyor ve bu kez Andy Warhol ile olan iş birliğini ortaya koyuyor. Ben de sergiyi gezmek için Louis Vuitton davetlisi olarak Paris’teydim.
Önce geçmişe kısa bir yolculuk yapalım. 1980’lerin başında, Basquiat’ın stüdyosu sürekli olarak enerjiyle doluydu. Ressam dinlerken, çizerken ve yaratırken müzik çalmaya devam etti ve televizyon hiç kapanmadı. Warhol, “yüksek” ve “düşük” kültür arasındaki engelleri ortadan kaldırarak popüler kültürü bir ham madde haline getirmişti. Yaklaşık 40 yıl sonra, bu sergi, 20. yüzyılın ikinci yarısının en yoğun sanatsal dönemlerinden biri olan Fondation’un galerilerinde şimdiyi yaşamaya ve deneyimlemeye bir davet olarak karşımızda. Çünkü “dört elle” yaratarak iki sanatçı cömertliği ve karşılıklı güveni ifade etmekle kalmıyor, aynı zamanda bizi de sohbetlerine davet ediyor.
Sanat severler tarafından bilinen bir gerçek var ki o da; Warhol’un Basquiat’ın hızına duyduğu coşku, sadece kaygısız bir yorum değildi. Genç sanatçının virtüözlüğüne ve özgürlüğüne olan hayranlığını defalarca dile getirdi. 1960’larda Fabrika’da Warhol, aynı anda çalan birkaç plağa sahip olacaktı ve insanları gece gündüz resimler, konserler ve film gösterimleri arasında ağırlayacaktı. Elvis ve Marilyn’den Elektrikli Sandalye’ye, Ölüm ve Felaketler serisine ve daha fazlasına kadar büyük Amerikan hikayesinin ikonlarına imzasını attı. 1984 ve 1985 yılları arasında, Jean-Michel Basquiat ve Andy Warhol, kendi kariyerleri boyunca üretilen en büyük yapıtlardan bazıları da dahil olmak üzere, dört ana tandem, yaklaşık 160 resim yarattılar.
Dostluklarına ve ortak üretimlerine tanık olan Keith Haring, “sözcükler yerine resim yoluyla gerçekleşen bir sohbetten” ve “üçüncü, ayırt edici ve benzersiz bir zihin” yaratmak için birleşen iki zihinden söz edecekti. Şimdi sergiye geri dönelim. Sergi, Warhol’un Basquiat ve Basquiat’ın Warhol portreleriyle açılıyor. İlk iş birlikleri ile devam ediyor. İkili şevk ve suç ortaklığıyla neredeyse her gün iş birliklerini sürdürdüler. On Boks Torbası ya da 10 metre yüksekliğindeki kanvas Afrika Maskesi gibi yapıtlarda, aralarındaki aralıksız alışverişin enerjisi ve gücü, serginin itici gücü oluyor. Basquiat, Warhol’u bir yaşlı, önemli bir sanat dünyası kişiliği ve yeni bir dilin ve pop kültürle çığır açan bir ilişkinin öncüsü olarak takdir etmiş. Buna karşılık Warhol, Basquiat’ta resme yeniden ilgi duymuş.