Son yıllarda trendler öylesine hızlı hayatımıza girip çoğaldı ki, diyet dünyası da bir akım maratonuna dönüştü. Keto, aralıklı oruç, glutensiz beslenme, vegan, paleo, detoks programları… Tüm bu trendler ortak bir noktada kesişiyor: daha iyi hissetmek, daha fit görünmek ve daha sağlıklı olabilmek.
Peki bu diyet programları herkes için uygun mu yoksa sosyal medyanın ışığının arkasında farklı gerçekler mi var?
Gerçek şu ki: Her popüler beslenme modeli, doğru kişide doğru etkiyi yaratabilir; yanlış kişide ise metabolizmayı zorlayabilir. Bu nedenle bu trendleri anlamak, kişisel ihtiyaçlarımızla eşleşip eşleşmediğini bilmek büyük önem taşıyor.
Sizler için en çok konuşulan beslenme trendlerinin bilimsel olarak karşılıklarını ve aslında kimler için uygun olduğunu inceledik.
İçindekiler
Ketojenik diyet: Yağ ile enerji kazanmak
Ketojenik diyet, karbonhidratı çok kısıtlayıp vücudun enerji kaynağını yağlardan almasını sağlayan bir beslenme modelidir. Bu süreçte vücut ‘’ketozis’’ denilen metabolik duruma girer.
Kimler için uygun olabilir?
- İnsülin direnci olanlar
- Kısa dönem hızlı kilo düşüşü hedefleyenler
- Tatlı krizleri çok yoğun olanlar
Kimler için uygun değildir?
- Tiroid hastaları
- Hamile ve emziren kadınlar
- Sporda yüksek performans gerektiren kişiler
- Böbrek ve karaciğer hastalığı olanlar
Ketojenik diyet kısa vadede işe yarayabilir ancak uzun vadede sürdürülebilir değildir. Çünkü keto sürecinde lif alımı azalır, kabızlık artabilir, vitamin-mineral eksikliği riski yüksektir.
Aralıklı oruç: Yemek saatlerini yönetmek
Aralıklı oruç ne yediğinden çok ne zaman yediğin ile ilgilenir. En popüler hali 16 saat kapalı 8 saat açık olan bu yöntemde açık olan saat aralığında yemek yenir, kalan sürede ise oruç tutulur.
Kimler için uygun olabilir?
- Gece atıştırmaları çok olanlar
- Sabah iştahı düşük olanlar
- İnsülin duyarlılığını artırmak isteyenler
Kimler için uygun değildir?
- Hipoglisemi yaşayanlar
- Adet düzensizliği olan kadınlar
- Yoğun stres altında çalışanlar (kortizol dalgalanmaları nedeniyle)
Aralıklı oruç bir “diyet” değil, bir “yeme düzenidir”. Doğru uygulandığında insülin hassasiyetini artırabilir, ancak herkes için ideal değildir. Kadınlarda fazla açlık süresi hormon dengesini zorlayabilir. Bu yüzden saatleri kişisel toleransa göre ayarlamak gerekir.
Glutensiz beslenme: Moda mı, medikal zorunluluk mu?
Buğday, arpa, çavdar, bulgur gibi gluten içeren her şey beslenmeden tamamen çıkartılır.
Kimler için uygun olabilir?
- Çölyak hastaları
- Gluten hassasiyeti olanlar
- Otoimmün hastalığı olan bazı kişiler (kişisel toleransa göre)
Kimler için gerekli değildir?
- Sadece kilo vermek isteyen sağlıklı bireyler
- Sosyal medyada “gluten zararlı” denildiği için denemek isteyenler
Glutensiz beslenmek, kilo vermek için kullanılması gereken bir yöntem değildir. Şişkinlik, gaz, hazımsızlık gibi belirtiler yaşayan, intoleransı, hastalığı olan kişilerin ‘’rahatlamak’’ için kullandığı beslenme modelidir. Gluteni kesmek kilo verdirmez aksine işlenmiş glutensiz ürünler daha yüksek kalorili olabilir. Medikal gereklilik varsa harika bir rahatlama sağlar; yoksa şart değildir.
Peki hangisi sizin için uygun?
Beslenme modelleri arasında “en iyi” diye bir kavram yoktur. Kişiye en uygun model vardır. Çünkü herkesin metabolizması, stresi, uyku düzeni, hormonal durumu ve yaşam tarzı farklıdır.
- Yoğun tempoda çalışan, enerjisi düşen biriyseniz: Aralıklı oruç yerine dengeli ara öğünler daha iyi gelebilir.
- Sürekli ödem ve şişkinlik yaşayan biriyseniz: Gluten ve laktoz eliminasyonu denenebilir (diyetisyen ve doktor takibiyle).
- Hızlı kilo motivasyonu istiyorsanız: Keto kısa süreli bir seçenek olabilir ama uzun vadede dönüşüm şarttır.
Her popüler beslenme modeli, doğru kişide doğru etkiyi yaratabilir. Ancak hiçbir diyet, kişisel bir analiz ve uzman desteği olmadan doğru etkiyi sunmaz. Sağlıklı beslenme trendlerden değil, kendi bedeninin ihtiyaçlarını anlamaktan geçer.
Fotoğraf: Unsplash
İlginizi çekebilecek bir diğer yazı >>>>> Cilt bakımını yemek mi? TikTok’ta viral olan “Let’s eat skincare” trendi