2025’in ilk yarısı geride kaldı. Bazen sonsuza dek sürüyormuş gibi hissettiren bazen de nasıl yarısından fazlasını tükettiğimizi anlamadığımız bu yılda pop kültürün öne çıkan özelliklerinden biri, neredeyse hiçbir şeyin yeni olmamasıydı.
İçindekiler
Yeniden üretilenler ve kopyalananlar
Çeşitli siyasi ve iklim krizlerinin içinde kelimenin tam anlamıyla kavrulup gittiğimiz 2025 yılı referans yılı olarak ilerliyor dersek haksız sayılmayız sanırım. Herkes, her şey kendisinden bir süre önce gelmiş bir üretime işaret ediyor. Ünlülerin kırmızı halı görünümleri de sokakta tercih ettikleri parçalar da başkaları tarafından daha önce zaten giyilmiş ve ikonikleşmiş kıyafetlere atıfta bulunuyor. Müzik videoları ve altyapıları daha önce milyonlarca dinlenme almış üretimleri andırıyor. Koreografiler farklı kültür parçalarının yerel kulüplerden çıkıp uyumlu bir biçimde birleştirilmesi ile ortaya çıkıyor.
Tüm bunların tabii ki bir sebebi var, Hollywood bir anda oturup pop kültürü tarihi çalışmaya karar vermedi. Dijital sonsuzluk ve arşivlerin erişilebilirliği yeni bir jenerasyona kendisinden bir hatta iki önceki jenerasyonun sanatına, modasına hayranlık duyma imkanı sundu. Ayrıca, bu geriye dönüş popüler kültürü çok etkileyen TikTok gibi uygulamaların algoritması ile tekrar tekrar insanların karşısına çıktı. Ayrıca; feminist, queer ya da post-kolonyal tartışmalarla birlikte geçmişte “skandal” kabul edilen sahne estetikleri bugün güçlendirici bir politik pozisyona dönüşüyor. Özellikle dezavantajlı gruplardan gelen sanatçılar bu “skandalları” kültürlerinin bir parçası olarak görüp yeniden canlandırırken bir açıdan yeniden sahiplenmiş oluyor. Bilinçli ve ayrıcalıklı olan diğer sanatçılar ise, geçmişte meslektaşlarının vermediği yaratıcı kredileri asıl sahiplerine vermek adına sahnelerini bu sanatçılar ile paylaşıyor.
Yine de en belirleyici sebep çok daha politik bir zemine dayanıyor. 2025’in küresel ekonomik atmosferi, “recession indicated” (resesyon işaretleri) söylemleriyle şekillendi. Enflasyon, işsizlik ve belirsizlik, tüketici davranışlarını doğrudan etkiliyor. Bu dönemde markalar aşırı deneysel ya da pahalı olmayan, “tanıdık” ve nostaljik unsurları yeniden öne çıkarıyor. Minimalist, ofiste de sokakta da giyilebilecek basit parçalar markalar tarafından farklı estetikler altında empoze ediliyor. Kimsenin üretim sürecinde de tüketim sürecinde de risk almaya cesareti yok.
Aslında, geçmişten ilham almak ve geçmişe referans vermek kötü bir şey olmak zorunda değil. Kreatif düşünce sürecini etkileyen ya da bir parçası olan, senden önce gelmiş olan üretimleri benimsemek ve üzerine kendinden bir şey katarak gitmek tam tersi sanatla ilgili en güzel şeylerden biri. Voltaire’nin de dediği gibi, özgünlük, yalnızca zekice yapılmış bir taklittir.
Bu yüzden, referans verme ve ilham alma ritüellerini 2025 yılında başarı ile yapan ve üzerine kendi kreatif vizyonunu ekleyen iki genç kadından bahsetmek gerekiyor: FKA Twigs ve Addison Rae, yani Madonna kızları.
Madonna kızlarının referansları
Madonna & FKA Twigs – “Radikal Estetiğin Yeniden Kodlanması”
1980’lerde Madonna, Katolik ikonografisini sahneye taşıyarak pop müzikte devrim yarattı. Bu, bir tür provokasyondu. FKA Twigs, 2020’lerde bu mirası devraldı ama provokasyonun ötesine geçip onu sanatsal, deneysel ve bedensel bir ritüele çevirdi. Kliplerinde Madonna’dan aşina olduğumuz dini semboller, dansın teatral yorumları ve kadın bedeninin kırılgan/güçlü ikiliği yeniden işleniyor.
Müzikal anlamda Madonna etkisini anlamak için Madonna’nın 1998 çıkışlı albümü Ray of Light albümünü dinledikten sonra Twigs’in müziğini bir kez daha incelemek gerekiyor.
Ray of Light usulü glitch’li, organik ve güçlü ritimlerle çerçevelenmiş elektronik pop üretimi—özellikle “Girl Feels Good” gibi parçalarda açıkça hissediliyor. Twigs’in CAPRISONGS (2022) ve Eusexua (2025) gibi albümlerindeki dekonstüktif elektronik, eterik vokal ve ritmik deneyler bu mirastan besleniyor
Madonna & Addison Rae – “Dijital Çağın Nostalji Pazarlaması”
Addison Rae, TikTok yoluyla ünlenmiş ve müzik sektöründe yeni olan bir sanatçı. Bu sene ilk albümü olan Addison’u çıkardı ve hem albümde direkt olarak Madonna’nın ismini geçirmesi hem de sanat hayatının her alanında verdiği tercihler ile kendisinden ne kadar etkilendiğini gösterdi.
Madonna, 1980–90’ların en büyük pop ikonlarından biri olarak sahne kostümleri, dansları ve şarkılarıyla arketipler yarattı. Kimilerine göre Rae’nin müzik çıkışında Madonna sample’ları kullanması ve Madonna estetiğine gönderme yapan klip/performans kurguları, bir “retro paketleme” stratejisi. Bu hayranlık ve esinlenme Addison’nun pop kültürü çalıştığını ve geçici bir influencer değil yaptığı işi ciddiye alan bir şarkıcı gibi gözükme çabası gibi gözükebilir fakat motivasyon ne olursa olsun Addison vizyonunu hayata getirebilmek adına sektörün en iyilerini bulup onlarla çalışmak konusunda oldukça başarılı.
Addison, moda anlamında Madonna’ya ait konik sütyen (cone bra) görünümü sık sık kullanıyor. Hatta 2024 MTV müzik ödüllerine Madonna’nın VMA’deki Like a Virgin performansına işaret ediyor.
Müzikal anlamda Rae’in “Headphones On” şarkısı Madonna’nın Ray of Light albümünün trance’enliten, fısıltı vokalli atmosferini andırıyor. Yine aynı albümde “Money Is Everything” şarkısında Madonna’nın ismi “…giggling through lyrics about requesting the DJ to queue up some Madonna” sözünde geçiyor.
Addison, 80’ler popunun daha genç, Madonna’yı deneyimleyememiş bir nesle aktarılmasını sağlarken kendisi için bir isim oluşturuyor.
Fotoğraf: Addison Rae @addisonraee
İlginizi çekebilecek bir diğer yazı >>>>> Venedik Film Festivali 2025: Ölçülü ihtişamın izleri