Son yıllarda bu iki kelimeyi sıkça duymuş olmalısınız: Ayurveda veya Ayurvedik tıp. Avrupa ülkelerini ve Amerika’yı etkisi altına alan bu sistem, aslında hiç de yeni değil. Ayurvedik beslenme, uyku, bakım, güzellik ve daha pek çok alışkanlığı hayatınıza katmaya başlamadan önce ne olduğuna kısaca değinelim.
Kapak fotoğrafı: @katebosworth
Ayurveda veya Ayurvedik tıp nedir?
Hindistan’da ortaya çıkmış antik tıp ve sağlık uygulamalarına Ayurveda adı veriliyor. Günümüzde özellikle Çin sağlık sisteminde de önemli bir katkısı bulunan Ayurvedik uygulamalar pek çok kategoride tavsiyeler sunuyor.
Bizler de hayatınızda kolay bir şekilde uygulayabileceğiniz, yaşam kalitenizi artıracak bu Ayurvedik alışkanlıkları araştırarak sizin için kapsamlı bir rehber hazırlamak istedik. O halde başlayalım!
Ayurvedik Beslenme Alışkanlıkları
Yemek mantrası
Ayurvedik beslenme, yemek yemenin doymaktan çok daha öte olduğu inancını taşıyor. Bunu bedeninize ve benliğinize hatırlatmak için bazı mantraları tekrar edebilirsiniz. Örnek olarak bu iki cümleyi verebiliriz: “Yediğim her şey sağlığıma ve şifama hizmet etsin. Yediğim her şey öz sevgi, öz şefkat ve öz bakım olarak bana katkı sağlasın.”
Aralıklı oruç
Bunu daha önce duyduğunuza eminiz. Belki denemiş dahi olabilirsiniz. Peki bir Ayurveda beslenmesi olduğunu biliyor muydunuz? Batı ülkelerinin son yıllarda kilo verme ve bağışıklık kuvvetlendirme amacıyla uyguladığı aralıklı oruç, yemek saatlerine kısıtlama getiren bir sistem. Bu düzenle öğünlerinizi günün 8 saatine bölebilirsiniz. Kalan 16 saatte ise oruç tutarak hiçbir besin tüketmezsiniz. Ayurveda, güneşin en tepede olduğu saatlerin sindirimin en güçlü olduğu zaman olduğunu savunur. Son yıllarda bilimin de desteklediği bu iddiaya göre saat 10:00 ve 18:00 aralığında beslenebilir, geri kalan saatlerde oruç tutabilirsiniz.
Hafif kahvaltı
Ayurvedik beslenme, kahvaltıları hafif bir şekilde yapmayı önerir. Öğleden sonra yenilen yemekler daha sağlam besinlerden oluşabilir. Ancak kahvaltıda kolay sindirilebilir besinler tüketmek önemlidir. Ilık bir yulaf ezmesi ya da lapa gibi lifli alternatiflerle sindirim sisteminizi sağlıklı bir şekilde çalıştırarak diğer öğününüz için vücudunuzu hazırlayabilirsiniz.
Sabahları limonlu su içmek
Sabah uyandıktan sonra ilk iş olarak limonlu su içme fikrinin kaynağı da Ayurveda sistemi. Limonun, mide asidini uyararak sindirime yardımcı olduğuna inanılıyor. Ayrıca gün içerisinde de içilen suyun oda sıcaklığında olması tavsiye ediliyor.
Ayrıca sabahları kahveden ziyade, sıcak bir bitki çayıyla güne başlamak bu beslenme sisteminin en önemli detaylarından birini oluşturuyor.
Öğünler arası sindirim molası
Eğer aralıklı oruç düzeninde beslenmiyorsanız sindirim sisteminizin her yemek sonrasında dinlenebilmesi için öğünlerinizin arasına 4 ila 6 saat koymanız öneriliyor.
Taze besinler ile yaşam enerjisi
Ayurveda beslenme sistemi, bedeniniz kadar ruhunuzu da beslemenizi vurgular. Bu da paketli gıdalar yerine organik besinlerin önemine dikkat çekiyor. Konserve, dondurulmuş veya birkaç günlük yemekler tüketmektense günlük tüketime uygun taze yemekler yapmanız önerilir. Sadece vücudunuzu değil; içinizdeki yaşam enerjisini, pranayı da taze besinlerle besleyebilirsiniz.
20 dakikada bir su tüketimi
Ayurvedik beslenme düzeni, 20 dakikada bir küçük yudumlarla su içmenizi tavsiye ediyor. Ancak soğuk su içmekten kaçınmalısınız. İçtiğiniz suyun, iç organlarınızın ısısıyla benzer olması böylece vücudun ekstra enerji harcamaması için ideal su ısısı oda sıcaklığı olarak belirtiliyor. Ayurvedik sistemde ne kadar su içtiğiniz değil, ne sıklıkta su içtiğiniz önemli. Vücudu susuz bırakmamak için 20 dakikaya dikkat etmelisiniz.
Rezene tohumu çiğnemek
Yemeklerden sonra rezene tohumları çiğnemek, gaz ve şişkinliği önlemek adına oldukça faydalı. Rezene tohumlarının sindirimi hızlandırdığına ve yemek sonrası oluşabilecek gazı etkisiz hale getirdiğine inanılıyor. Dilerseniz rezene çayı da deneyebilirsiniz.
Ayurvedik Güzellik ve Bakım Alışkanlıkları
Dil kazıma
Son yıllarda bilimin de faydasını desteklediği dil kazıma Ayurvedik bakımın öne çıkan detaylarından. İnanca göre uyuduğumuzda sindirim sistemimiz halen aktif haldedir ve toksinleri dil yüzeyinde biriktirerek vücudumuzdan uzaklaştırır. Bu nedenle dil kazıma oldukça önemlidir. Dil kazımaya dair daha detaylı bilgi için “Dil Temizliğinin Faydaları ve Doğru Dil Temizleyici Kullanımı” yazımıza göz atabilirsiniz.
Oil pulling
Ağız temizliği sağlayan bir diğer alışkanlık ise oil pulling. Yağ çekme de denilen bu uygulama, ağızda Hindistan cevizi yağı gezdirilerek yapılıyor. Oil pulling, ağzı toksinlerden arındırarak nefesi tazeliyor. Dişleri beyazlatarak diş etlerine de bakım yapıyor. Henüz bilimsel olarak bir kanıta sahip olmasa da pek çok Hollywood ünlüsü oil pulling yapıyor.
Oil pulling/ yağ çekme nasıl yapılır?
Sıvı haldeki 1 yemek kaşığı Hindistan cevizi yağını ağzınıza alın. Ağzınızda yağı gezdirerek çalkalayın. Kısa aralıklar halinde uygulama yapın. Molalar verip devam edin. Ardından yağı yutmadan çöpe tükürün. Çünkü yağ toksinler, dişlerinizdeki plaklar ve bakterilerle dolu. Bu nedenle yutmamanız çok önemli. Ağzınızı ılık suyla yağdan tamamen arındırın ve ardından dişlerinizi fırçalayın.
Oil pulling ne zaman yapılmalı?
Sabah aç karnına 20 dakika kadar bir süre yapılması önerilir.
Kuru fırçalama
Kuru fırçalama, Udwarthanam adı verilen Ayurveda ritüelinin Batı yorumu katılmış bir hali denilebilir. Udwarthanam toz baharatların vücutta gezdirilerek masaj yapılmasıdır ve bu masajla yağ yakımı, selülit görünümü azaltılması amaçlanır. Kuru fırçalama ise, benzer amaçlar için sert kıllardan oluşan bir fırça kullanılarak yapılır. Kuru fırçalamaya dair tüm merak ettiklerinize “Vücudu Fırçalamanın Faydaları ve İkna Edici Nedenleri” başlıklı yazıda cevap bulabilirsiniz.
Abhyanga masajı
Abhyanga masajı yağlar ile uygulanan Ayurvedik masajdır. 15 ila 45 dakika arasında vücudunuzun ihtiyaç duyduğunuz bir bölgesine yağlar ile masaj yapabilirsiniz. Soğuk aylarda susam yağı, ılık ve sıcak aylarda ise Hindistan cevizi yağı kullanabilirsiniz. Eklemlerinize dairesel hareketlerle Abhyanga masajı yaparak vücudunuzu güçlendirebilirsiniz.
Buhar soluma
Ayurveda’ya göre vücutta srotalar denilen enerji kanalları vardır. Bu enerji kanallarının tıkanması psikolojik olarak da stres, kaygı, korku üretir. Srotaların tıkanmasını önlemek için yüzünüze buhar tutmanız ve solumanız önerilir. Buna gözenekleri temizlemek için cilt bakımında uygulanan hemen herkesin bildiği buhar banyosu da denilebilir.
Buhar banyosu nasıl yapılır?
Büyük bir kapta su kaynatın. Kaynayan suya birkaç damla okaliptüs yağı damlatın. Başınızın arkasına bir havlu alıp gözlerinizi kapatarak kaba doğru eğilin. En az 5 dakika burnunuzdan nefes alıp ağzınızdan vererek bu buharı soluyun. Bunu her günün sonunda uygulayabilirsiniz.
Sivilcelere neem bitkisi
Neem (nim) bitkisi özü içeren cilt bakım ürünleri hayli revaçta. Bunun nedeni Ayurvedik sisteme dayanıyor. Neem, antiseptik ve antibakteriyel özellikleriyle sivilce problemlerinde kullanılıyor. Neem bitkisinin yıkanan yaprakları eziliyor ve cilde sürülüyor. Macun kıvamına gelen bitki yarım saat ciltte bırakıldıktan sonra durulanıyor.
Zerdeçal sihri
Zerdeçal Ayurveda’da şifasına inanılan bir baharat. İçeceklerde ve yiyeceklerde kullanımının yanı sıra cilt bakımına katkısı da büyük. Zerdeçal cildi yumuşatarak yaşlanma belirtilerini de azaltıyor. Zerdeçal tozunu balla karıştırarak cildinize bir maske gibi uygulayabilirsiniz. Zerdeçal renginden ötürü cildinizde sarı bir görünüm yaratabilir. Bunu önlemek için baharattan az miktarda ekleyebilirsiniz.
Ayurvedik Uyku Alışkanlıkları ve Ruha İyi Gelen Ritüeller
Uyku öncesi süt
Uyumadan önce ısıttığınız süte zerdeçal, kakule veya tarçın gibi baharatlar ekleyerek için. Sütle birleşen bu baharatlar uyku sırasında sindiriminizi kolaylaştırarak sizi rahatlatacak. Sütü sıcak veya soğuk şekilde içmek aksi etki göstererek sindirim ve gaz sorunları yaratabilir. Bu nedenle oda sıcaklığında tüketmeniz önerilir.
Erken uyumak
Bu öneriye bayılmayabilirsiniz ancak yine de değinmekte fayda var. En geç 22.00’dan önce uyumanın kişiyi daha iyimser biri haline getirdiğine ve zihnini daha dinç tuttuğuna inanılıyor Ayurvedik sistemde.
“Ommm”
Sıra nefes egzersizinde! Nefesinize odaklanarak göğüs kafesinizle yani kalbinizle bağ kurun. Nefes alın ve bırakırken “om” deyin. Bu mantra uykuya dalmanıza yardımcı olacak.
Yoga, yoga, yoga!
Nefes egzersizinden ve Hindistan kültüründen bahsetmişken yogaya değinmemek olmaz! Yogayı ve meditasyonu hayatınıza dahil edin. Haftanın birkaç gününü yogaya, gününüzün en azından bir 10 dakikasını da meditasyona ayırmayı ihmal etmeyin.